januaro 2012
ĈIELARKO Aŭ GLACIAĵO
En Svislando ekzistas bongustega glaciaĵo nomata CASSATA. Ĝi aspektas kiel plena ĉielarko, tio estas arkoj, kie la unua suba estas plena kaj la rezulto estas duoncirkla formo kun diverskoloraj tavoloj. Vidu foton.
Tiel mi kutimas priskribi komunikadon.
La unua suba parto baza, kerna, estas
komunikado instinkta, senpripensa, kiun homoj havas komune kun bestoj. Esprimo
de timo-atakemo, de ĝojo, per vizaĝesprimo, korpopozicioj aŭ movoj, eble per
voĉo, certe sen vortoj.
La dua tavolo laŭ mi estas gestolingvo. Mi ne
parolas pri enkodigita gestolingvo por surduloj, mi parolas pri manmovoj por
signifi « dormi », « telefoni » kaj similaj. Foje mi
renkontis baratanon, kiu diris al mi : « Ni tute ne bezonas
esperanton, tiu gestolingvo estas internacia ! » Tuj mi povis pruvi
al li, ke tio ne veras. Ni prenu movon, kie la polekso kaj montrofingro formas
cirklon kaj la tri aliaj fingroj staras vertikale supren. Vidu foton. Kion tio
signifas por vi, kara leganto ? Mi enketis. Unue, en Svislando, tio movo
signifas « Ĉio en ordo ! ». Due, en Japanio, tio signifas monon,
la japana vorto « yen » signifas « ronda » (moneroj kutimas
esti rondaj) do la cirklo montrita per la mano signifas monon. En Burundo mi
demandis ; miaj kolegoj respondis, ke tiu mansigno signifas nulon, nenion.
En iu alia regiono de la mondo tiu movo signifas : « Mi volas
seksumadi kun vi. » Pro tio mi evitas tiun manmovon…
La tria tavolo de la ĉielarko estas la lingvo
kun vortoj, silaboj, sonoj. Tie oni devas elekti lingvon, kiun regas la
ricevonto de via direnda penso.
La kvara tavolo estas por mi tre interesa, ĉar
ĝi rilatas al kulturo : kion oni diras al kiu kiam kiel ?? La faka
esprimo estas « pragmata komunikado ». Mi multe observas tiun
aspekton de la komunikado. Jen ekzemplo : ĉe Unuiĝintaj Nacioj dum
plenkunsido subite la japana delegacio stariĝas kaj forlasas la salonon. Kio
okazis ? Neniu komprenas tian sintenon. Ĉiuj kutimas uzi la anglan, aù ili
regas ĝin, aŭ ili uzas interpretadon. Okazis, ke la prezidanto demandis :
« Altestimata japana delegacio, ĉu vi akceptas la artikolon 2 de tiu
regularo ? » Venas neniu respondo. Tiam la prezidanto, pensante ke la
japanoj iel ne aŭskultis, starigas la saman demandon duan fojon. Laŭ japana
tradicio tio estas insulto. Konsekvence la delegacio stariĝas kaj forlasas la
salonon. La japana silento signifas NE. En la franca lingvo ekzistas
proverbo : « Qui ne dit rien consent ». Signifo : Tiu, kiu
nenion diras, konsentas. Tute mala signifo !! Do jen problemo, kiu aperas
en internacia medio kiel UN kaj kiel esperantujo. Iu diris al mi : chu la
japanoj ne povus adaptiĝi ? Mi respondis : adaptiĝi al kio ? ĉu
estas normo ? kio estas la normo ? kie estas la normo ? Resume
kaj fine : Ni devas demandi, diskuti, klarigi, priskribi, analizi, ĉar
neniu kulturo povas esti konsiderata kiel tutmonda normo.
