HOMAMO
Mi
aŭskultas Bill en Poznan. Li ne estas usonano, kiel oni povus kredi, li estas
hongkongano. Li diras: “La vorto estas 仁, "ren" en la ĉina,
"jin" en la japana. Ofte oni tradukas ĝin per "homeco" aŭ
"kompato". Pri “ren”: la nuntempaj
ĉinoj forgesis ĝin. Sed por ĉinoj dum jarmiloj, tio estis laŭdita kiel la plej
alta virto. Ĝi ne estas 礼 kaj pro tio ĝi estas senforma. La homa
koro estu mola; sed nur per la plej forta determino oni flegu kaj prigardu ĝin.
Ja iel la eŭropeca vorto "amo" ne
kontentigas min.
Kiel
vi scias, en Azio, ni distingas kuiritan rizon kaj ne kuiritan rizon per
malsamaj vortoj. La vorto "rizo" ne kontentigas min. Pri amo, oni
sentas ofte por si mem, sed ankaŭ kune kun aliaj aŭ eĉ nur por aliaj. Pri
"kunsentemo", oni sentas kune – bone (vidu suben). Pri
"ren", oni sentas senkondiĉe nur por la aliaj kaj ne por si mem ».
En
mia menso naskiĝas jenaj pensoj:
Simpatio
(ne ekzistas en eo en la signifo de amoplena atento al la aliulo), empatio (ne
ekzistas en eo),
kunsentemo
(mi inventis).
Mi
aŭskultas Prakash en Kathmandu. Li diras: “thoughtfullness”. Atentemo. Respekto.
Mi
legas sciigojn de mia amikino Masako el Kyoto:
仁
signifas "amo, gxentileco al aliaj
homoj". Legeblas JIN, NI.
仁
estas unu el la kvin virtoj en konfuceanismo.
Mi
legas en “Langenscheidts Lehrbuch und Lexikon der japanischen Schrift”
JIN aù NI:
Wohltätigkeit, Güte, Menschenliebe.
Do
afableco, boneco, bonkoreco, homamo
JINGI:
Gerechtigkeit, Humanität.
Do
justeco, homeco.
JINJUTSU:
gute Tat, Heilkunst.
Bonkora
ago, kuracado
JINTOKU:
Güte, Tugend.
Bonkoreco,
virto.
Mi
legas sciigojn de mia amikino Masako el Kyoto:
礼
signifas "ago, vortoj, vestajxoj" en diversaj eventoj.
Legeblas REI, RAI.
礼
ankaux signifas socian ordon,
per kiu homaj rilatoj bone iru.
Mi
legas en “Langenscheidts Lehrbuch und Lexikon der japanischen Schrift”
REI
, RAI : Höflichkeit, Gruss, Dank, Lohn.
Do
ĝentileco, salutado, danko, salajro.
Mi
aŭskultas Kanyana en Ĝenevo, li estas el Kongo. Li diras: “Ubuntu estas kvazaŭ filozofio, vivmaniero. Afriko estas tre granda kontinento kapabla
funkcii. Grava parto de ĝia funkciado estas « ubuntu ». Iel tiel:
« Mi vivas, char vi vivas. Vi estas, pro tio mi estas. Mi estas kaj vi
estas, ĉar ni estas. » Muntu =
homo. Ubuntu = arto esti homo, spirita eco, arto vivi kune. Universala valoro.
Kune ni estas unu, unu homaro. El ubuntu venas, ke la kulturoj ne kutimas
protekti sin kontraŭ eksterulo ; gastigemo, malfermiteco, disdono de tio, kion oni
havas”.
Oni
povas legi el la biblio: “Amu vian proksimulon kiel vin mem.”
Oni
povas aŭdi de kristanoj: respekto, toleremo, solidareco estas kristanaj virtoj.
Tamen mi
diras, ke ili estas homaj virtoj tutmondaj.
Mi legas de John Dale el
Oregon :
La poemoj de la sufia poeto
Rumi estas precipe taŭgaj kaj ene satigaj. Jen unu el miaj unuaj provoj
traduki ilin.
En farsi :
Yek sapad por-enn tor bar
farq-e sar
to hami khvhi lab-e n dar be-dar
Dar sar-e khvod pich hel khireh-sari
raw dar del zan cher bar har dari
En
la angla
Go, Knock at the Door of Your Own Heart !
There’s a basket full of
loaves on your head,
yet you’re begging for crusts of bread from door to door.
Pay attention to your own head, abandon giddiness.
Why are you knocking at every other door?
Go, knock at the door of your own heart.
En esperanto :
Surfrapu
la Pord’ de la Via Kor’ !
Kun plena panujo surkape,
De pordo al pordo vi iras,
krustojn petegante.
Kapon la vian atentu;
forigu kap-turnadon!
Koron la vian pordfrapu, ne
serĉu ali-pordaden.
Persa transliterado fare de
Yahy¡ Monastra
Anglalingva versio fare de
Camille kaj Kabir Helminski
Esperantigis John Dale
En Hiroŝima mi povis
aŭskulti Mitsuo OKAMOTO, pacbatalanton.
En Pingtong en la tajvana
montaro mi povis renkontiĝi kun RUBA RUBA.
Temas pri saĝa virino 86jara, analfabeta, tre interesa kaj klera.
