HUMANITE / HOMAMO

HOMAMO

Mi aŭskultas Bill en Poznan. Li ne estas usonano, kiel oni povus kredi, li estas hongkongano. Li diras: “La vorto estas 仁, "ren" en la ĉina, "jin" en la japana. Ofte oni tradukas ĝin per "homeco" aŭ "kompato".  Pri “ren”: la nuntempaj ĉinoj forgesis ĝin. Sed por ĉinoj dum jarmiloj, tio estis laŭdita kiel la plej alta virto. Ĝi ne estas 礼 kaj pro tio ĝi estas senforma. La homa koro estu mola; sed nur per la plej forta determino oni flegu kaj prigardu ĝin. Ja iel la eŭropeca vorto "amo" ne kontentigas min. 

Kiel vi scias, en Azio, ni distingas kuiritan rizon kaj ne kuiritan rizon per malsamaj vortoj. La vorto "rizo" ne kontentigas min. Pri amo, oni sentas ofte por si mem, sed ankaŭ kune kun aliaj aŭ eĉ nur por aliaj. Pri "kunsentemo", oni sentas kune – bone (vidu suben). Pri "ren", oni sentas senkondiĉe nur por la aliaj kaj ne por si mem ».

En mia menso naskiĝas jenaj pensoj:

Simpatio (ne ekzistas en eo en la signifo de amoplena atento al la aliulo), empatio (ne ekzistas en eo),

kunsentemo (mi inventis).

Mi aŭskultas Prakash en Kathmandu. Li diras:  “thoughtfullness”. Atentemo. Respekto.

Mi legas sciigojn de mia amikino Masako el Kyoto:
仁    signifas "amo, gxentileco al aliaj homoj". Legeblas  JIN,  NI.
仁    estas unu el la kvin virtoj en konfuceanismo.

Mi legas en “Langenscheidts Lehrbuch und Lexikon der japanischen Schrift”

JIN  aù NI:  Wohltätigkeit, Güte, Menschenliebe.

Do afableco, boneco, bonkoreco, homamo

JINGI: Gerechtigkeit, Humanität.

Do justeco, homeco.

JINJUTSU: gute Tat, Heilkunst.

Bonkora ago, kuracado

JINTOKU: Güte, Tugend.

Bonkoreco, virto.

Mi legas sciigojn de mia amikino Masako el Kyoto:
礼   signifas "ago, vortoj, vestajxoj" en diversaj eventoj. Legeblas REI, RAI.
礼   ankaux signifas socian ordon, per kiu homaj rilatoj bone iru.

Mi legas en “Langenscheidts Lehrbuch und Lexikon der japanischen Schrift”

REI ,   RAI :  Höflichkeit, Gruss, Dank, Lohn.

Do ĝentileco, salutado, danko, salajro.

Mi aŭskultas Kanyana en Ĝenevo, li estas el Kongo. Li diras: “Ubuntu estas  kvazaŭ filozofio, vivmaniero.  Afriko estas tre granda kontinento kapabla funkcii. Grava parto de ĝia funkciado estas « ubuntu ». Iel tiel: « Mi vivas, char vi vivas. Vi estas, pro tio mi estas. Mi estas kaj vi estas, ĉar ni estas. »  Muntu = homo. Ubuntu = arto esti homo, spirita eco, arto vivi kune. Universala valoro. Kune ni estas unu, unu homaro. El ubuntu venas, ke la kulturoj ne kutimas protekti sin kontraŭ eksterulo ; gastigemo, malfermiteco, disdono de tio, kion oni havas”.

Oni povas legi el la biblio: “Amu vian proksimulon kiel vin mem.”

Oni povas aŭdi de kristanoj: respekto, toleremo, solidareco estas kristanaj virtoj.

Tamen mi diras, ke ili estas homaj virtoj tutmondaj.

Mi legas de John Dale el Oregon :

La poemoj de la sufia poeto Rumi estas precipe taŭgaj kaj ene satigaj.  Jen unu el miaj unuaj provoj traduki ilin.

En farsi :

Yek sapad por-enn tor bar farq-e sar
to hami khvhi lab-e n dar be-dar
Dar sar-e khvod pich hel khireh-sari
raw dar del zan cher bar har dari

En la angla

 Go, Knock at the Door of Your Own Heart !

There’s a basket full of loaves on your head,
yet you’re begging for crusts of bread from door to door.
Pay attention to your own head, abandon giddiness.
Why are you knocking at every other door?
Go, knock at the door of your own heart.

En esperanto :

Surfrapu la Pord’ de la Via Kor’ ! 

Kun plena panujo surkape,

De pordo al pordo vi iras, krustojn petegante.

Kapon la vian atentu; forigu kap-turnadon!

Koron la vian pordfrapu, ne serĉu ali-pordaden.

Persa transliterado fare de Yahy¡ Monastra

Anglalingva versio fare de Camille kaj Kabir Helminski
Esperantigis John Dale

 En Hiroŝima mi povis aŭskulti Mitsuo OKAMOTO, pacbatalanton.

En Pingtong en la tajvana montaro mi povis renkontiĝi kun RUBA RUBA.

Temas pri saĝa virino 86jara, analfabeta, tre interesa kaj klera.