vendredi 30 août 2019

BIELO + THOMAS HIRSCHHORN



86 tagoj  Bielaj notoj de Mireille Grosjean por la svisa esperantistaro
Ekde la malfermo en junio 2019 mi jam pasigis kelkajn tagojn en la skulptaĵo de Thomas Hirschhorn en Bielo antaŭ la stacidomo. Temas pri mirindaj tagoj. Tiu skulptaĵo estas laŭ mia sento « alternativa provizora kulturcentro », kie bolas diversaj agadoj kaj agantoj, poetoj, deklamantoj, pentristoj, improvizantoj, fotistoj, filozofoj, infanoj, klasanoj, muzikistoj kaj aliaj. La konstruaĵo efikas kiel vangofrapo, kiam vi eliras el la stacidomo kaj vidas tiun helbrunan « muron » el lignaj vandoj. Konsekvence homoj estas surprizitaj, skuataj, kiam ili decidas esplori la diversajn ejojn, koridorojn, ĉambretojn, balkonojn kaj paviljonojn de tiu artaĵo. Kaj revenas ĉiam la kerna demando : ĉu tio estas vere artaĵo ?





86 jours  Notes biennoises de Mireille Grosjean à l’attention des espérantistes de Suisse
Depuis l’ouverture de l’exposition en juin 2019, j’ai déjà passé quelques jours dans la sculpture de Thomas Hirschhorn à Bienne sur la place de la gare. Ce furent des journées magnifiques. A mon sens, cette sculpture est un « centre culturel alternatif et provisoire », où sont en ébullition des actions et des acteurs, des poètes, des gens qui déclament, des peintres, des improvisateurs, des photographes, des philosophes, des enfants, des écoliers, des musiciens etc. La construction fait un effet de gifle quand vous sortez de la gare et voyez ce « mur » beige fait de parois de bois. Par conséquent, les gens sont surpris, secoués, quand ils décident d’explorer les divers lieux, les corridors, les chambres, les balcons et les pavillons de cette œuvre d’art. Et revient toujours la même question, centrale : s’agit-il vraiment d’une œuvre d’art ?






Voici l'artiste:
Jen la artisto:   Thomas HIRSCHHORN













Mi pasigis tie mirindajn tagojn, ĉar la vizitantoj estas skuataj, do la diskutoj estas rektaj, kritikaj, demandoriĉaj, protestemaj. Mi devus verki komparon inter tiu portempa medio kaj la kokoneca medio de Unuiĝintaj Nacioj en Ĝenevo, kie mi laboris, kie ĉio iras glate kaj ĝentile…. La laboro en Bielo kaj en Ĝenevo fakte similas unu al la alia, temas pri lobiado, koridora agado. En Bielo la kontaktoj estas ege riĉaj. Estas por nia movado enorma ŝanco, ke Parzival ricevis tiun paviljonon, kie li kaj aliaj esperantistoj povas informi la publikon pri Esperanto. Mi ĉiam provas adapti mian diron al la celpubliko, do mi foje parolas en la franca, foje en la germana, foje en la angla, ĉiam en Eo kun Parzival, foje al junuloj, foje al maljunuloj, foje al individuo, foje al grupo, foje pri la historio de la lingvo, foje pri literaturo, foje pri strukturo… ĉiam alimaniere laŭ la reagoj kaj demandoj de la diskutpartneroj. Adaptiĝo estas la kernvorto. Ne trudo same gravas. Hieraŭ mi povis prelegi matene en la franca dum 30 minutoj en la forumo, kaj posttagmeze same longe en la germana. Grupiĝis proks 30 personoj en ambaŭ momentoj. Mi petis permeson fari tion ĉe Thomas Hirschhorn kaj li tuj jesis. Tiel la publiko ricevis diversajn aspektojn de nia lingvo kaj movado. La artisto Hirschhorn ĉeestis kaj starigis demandojn. Mi estas vespere sufiĉe laca, ĉar la veno bezonas 1 horon kaj 45 minutojn por atingi Bielon kaj la reveno same. Mi ne povas resti ĝis la 22-a horo bedaŭrinde. La ekspozicio daŭras 86 tagojn, plej bone ni estu tri aŭ kvar personoj ĉiun tagon. Tio ne okazas. Parzival regule venas, deĵoras fidele. Li parolas pri sia misio, la monda paco. Eo estas vektoro al tio.




le pavillon de Parzival durant les premiers jours.
la paviljono de Parzival dum la unuaj tagoj.




J’ai passé là des journées magnifiques car les gens sont secoués ; par conséquent, les discussions sont directes, critiques, pleines de questions et de protestations. Je devrais écrire une comparaison entre ce lieu précaire et le cocon des Nations Unies à Genève où j’ai travaillé, et où tout se passe de manière lisse et policée… Le travail à Bienne ou à Genève se ressemble ; en fait, il s’agit de lobbyisme, de travail de corridor. A Bienne, les contacts sont très riches. Pour notre mouvement, il s’agit d’une grande chance que Parzival ait reçu ce pavillon où lui et d’autres espérantistes peuvent informer le public au sujet de l’Espéranto. J’essaie toujours d’adapter mon discours au public-cible, donc je parle parfois en français, parfois en allemand, ou en anglais, toujours en Espéranto avec Parzival, parfois à des jeunes, parfois à des anciens, parfois à des individus isolés, parfois à des groupes, parfois je parle de l’histoire de la langue, parfois de sa littérature, parfois de sa structure… toujours autrement selon les réactions et les questions de mes partenaires de discussion. S’adapter est le maître mot. Ne rien imposer, ça c’est important. Hier, j’ai pu parler en public au forum trente minutes en français et l’après-midi la même durée en allemand. A chaque occasion, le public se composait d’environ trente personnes. J’ai demandé la permission à Thomas Hirschhorn et il a tout de suite acquiescé. De cette manière, le public a reçu des informations diverses sur notre langue et notre mouvement. L’artiste était présent et a posé des questions. Je suis assez fatiguée le soir car le trajet pour arriver à Bienne me prend 1h45 et le retour de même. Je ne peux pas rester jusqu’à 22 heures. L’exposition dure 84 jours, l’idéal serait que nous soyons sur place trois ou quatre personnes. Mais cela ne se produit pas. Parzival vient régulièrement et est en fonction très fidèlement. Il parle de sa mission pour la paix dans le monde. L’Espéranto est le vecteur qui mène à ce but.  






Efika skipo zorgas pri la « domo ». Okazas prelegoj aŭ teatrecaj eventoj en la forumo. Redaktoro produktas gazeton ĉiun tagon ; unu numero entenis nur informojn pri Eo, laŭ la laboro de Ueli Hänni kaj Parzival ; pliaj tekstoj kaj frazoj estis liveritaj kaj aperis. En la « domo » estas televida registrejo, studio, kie diversaj esperantistoj povis esti filmitaj, kiam ili prezentis ian aspekton de nia lingvo. Okazas en la « domo » apartigado de rubaĵoj, necesejoj estas regule purigataj,oni povas sidiĝi, manĝi kaj trinki, aŭdiĝas muziko, estas biblioteko, estas librovendejo, estas kursejo pri la araba lingvo, estas infanvartejo. Temas pri eta universo homa kaj simpatia, kie la kontaktoj kaj ideoj floras, eksplodas, kolizias. Tiel la artisto Hirschhorn planis, kaj tio konkretiĝas bele.





Une équipe efficace s’occupe de la « maison ». Des conférences et des productions de type théâtral ont lieu au forum. Un rédacteur produit un journal quotidien. Un numéro de cette revue avait pour thème l’Espéranto et était le fruit du travail d’Ueli Hänni et de Parzival ; d’autres textes et phrases sur l’Espéranto ont paru également. Dans la « maison », il y a un studio de TV où divers espérantistes ont été filmés quand ils présentaient l’un ou l’autre aspect de notre langue. Dans la « maison », on trie les déchets et les toilettes sont régulièrement nettoyées. On peut s’asseoir, manger, boire, de la musique se fait entendre, il y a une bibliothèque et une librairie, il y a des cours sur la langue arabe, il y a une garderie pour les enfants. Il s’agit d’un petit univers humain et sympathique où les contacts et les idées fleurissent, explosent, entrent en collision.  C’est ainsi que Thomas Hirschhorn a planifié son œuvre, et cela se concrétise superbement.








Iom post iom mi komprenas, kiel kaj kial kaj kiom Hirschhorn interesiĝis pri Parzival kaj faris por li spacon en tiu konstruaĵo. Hirschhorn kaj nia artisto amiko soldato por la monda paco havas sian gvidlinion, sian mision, kaj fidele laboras tiudirekten sen ia kompromiso. Hirschhorn volas porti arton al la publiko kaj nenion produktas, kio irus en muzeon. La arto estu surstrate, kie homoj estas. En la paviljono de Parzival estas verkoj, frazoj, desegnaĵoj de Parzival kaj tradukoj al Eo de citaĵoj de la biela poeto Robert Walser, al kiu la tuto estas dediĉita. Ĉio en la fame konata parzivala stilo. En tia medio, kia estas la skulptaĵo de Hirschhorn, la personeco de Parzival bonege akceptiĝas, harmonias, kongruas. Li trovas sian lokon.
La jaro 2019 restos en la historio de Esperanto en Svislando.
Mireille Grosjean





Peu à peu je comprends pourquoi, combien et comment Hirschhorn s’est intéressé à Parzival et a créé pour lui un espace dans cet édifice. Hirschhorn et notre ami artiste soldat de la paix mondiale ont leur ligne, leur mission, et y travaillent fidèlement sans aucun compromis. Hirschhorn veut porter l’art vers le public et ne produit rien qui ira dans un musée. L’art doit être dans la rue, là où se trouvent les gens. Dans le pavillon de Parzival, on voit des œuvres, des phrases, des dessins de Parzival et des traductions en Espéranto de citations du poète biennois Robert Walser, auquel l’oeuvre est dédiée. Le tout dans le style bien connu de Parzival. Dans un endroit tel, comme l’est la sculpture de Hirschhorn, la personnalité de Parzival est acceptée, elle est en harmonie, elle convient. Il y trouve sa place.
L’année 2019 restera dans l’histoire de l’Espéranto en Suisse.
Mireille Grosjean
Original en Espéranto. Traduction vers le français faite par l’auteure.